Аввал хабар берганимиздек, Ўзбекистон Маданият вазирлиги ҳузуридаги Маданият ва сан’атни ривожлантириш жамғармаси 2022 йилда Берлинда Жеймс Симон галереясида бўлиб ўтадиган кўргазма ўтказишни режалаштирмоқда. Шу муносабат билан тарихга қадар бўлган давр ва дастлабки тарих музейи вакиллари навбатдаги ташриф билан Ўзбекистонга ташриф буюришди.
Эслатиб ўтамиз, 2019 йил 16-январ куни Жамғарма ва Берлин давлат музейлари ўртасида ўзаро англашув меморандуми имзоланган эди. Меморандум 2018 йил январ ойида Германия саммитига бағишланган қатор маданий ва гуманитар тадбирлар доирасида имзоланган. Ушбу ҳужжат 2022 йилда Берлинда кўргазма ўтказилишини таъминлайди. Кўргазманинг мақсади замонавий Ўзбекистон ҳудудида жойлашган Ўрта Осиёдаги дастлабки давлатлар (милоддан аввалги ВИ аср - эрамизнинг И-ИВ асрлари) тарихини намойиш этишдир.
Кўргазмага тайёргарлик кўришда, 22-27 сентябр кунлари Тошкентга Берлин тарихи ва эрта тарих музейи делегатсияси ташриф буюрди. Улар таркибига музей директори Матиас Вемхоф, кўргазма куратори Манфред Наврот ва кўргазма учун қисқа метражли филм режиссёри Андреас Савалл ташриф буюришди.
Сафар давомида делегатсия Ўзбекистон тарихи давлат музейи ва Тошкент шаҳридаги Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Санъатшунослик институтига ташриф буюришди, шунингдек, Сурхондарё вилоятига ташриф буюришди. Германиялик мутахассислар ташриф буюрган жойлар орасида: Фаёзтепа, Каратепа ва Чингизтепа истеҳкомлари, Оксианлик Александрия, Кампиртепа қалъалари, Узундара қалъаси, шунингдек Халчаян ва Далварзинтепа қалъаларини қизиқиш билан кўздан кечирди.
Манфред Наврот, "Ўрта Осиё мероси: Кушон тсивилизатсияси" кўргазмаси куратори, Берлин давлат музейларидаги Шарқий Эвропа ва Россияда илмий лойиҳалар бўйича бош куратор:
- Сафаримизнинг мақсади Берлиндаги кўргазмага тайёргарлик кўриш жараёнида ўрганиш учун муҳим бўлган Термиз шаҳридаги археологик обидаларни кўздан кечириш эди. Шунингдек, биз ўзбекистонлик ҳамкорлар билан кўргазмани янада мустаҳкам режалаштириш бўйича бир қатор музокаралар ўтказдик. Биз қадимги истеҳкомлар, шунингдек, тоғларда жойлашган Узундара ва Қўрғонзоладаги эллинистик давр истеҳкомлари, шунингдек, Фаёзтепа, Каратепа, Далверзинтепа ва Халчаян каби Кушон давридаги қўрғонларни ўрганиб чиқдик. Ушбу жойларнинг барчаси кўргазмани яратишда муҳим рол ўйнайди. Кўргазманинг ишлаб чиқариш консепсиясини режалаштиришни бошлаш учун археологик жойларни кўздан кечириш керак. Бизнинг ишларимиз мунтазам равишда олиб борилмоқда ва мен ушбу ташрифни ташкил қилгани ва шериклик алоқаларини ёълга қўйгани учун Жамғрмадан миннатдорман. Кейинги ташрифимизда биз учун экспонатларни танлаш, кўргазма контсептсиясини муҳокама қилиш жуда муҳим ва, албатта, бир қатор археологик ёдгорликларни ўрганиш керак бўлади.